Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan yazılı açıklamada, Rusya’nın Avrupa’da Konvansiyonel Kuvvetler Antlaşması’ndan çekilme kararının, 7 Kasım’da yürürlüğe girmesiyle antlaşmanın diğer taraf devletlerce uygulanmasının “imkansız hale geldiği” belirtilerek, “Çekilme kararını üzüntüyle karşılıyoruz.” ifadesi kullanıldı.
“Askıya alma kararı, özünde geri alınabilir”
Türkiye’nin, bu koşullar altında, NATO müttefiki diğer AKKA taraf devletleriyle antlaşmanın uygulamasını bir süre askıya aldığı aktarılan açıklamada, askıya alma kararının, “özünde geri alınabilir nitelikte” olduğuna işaret edildi.
Açıklamada, şunlar kaydedildi:
Kanat rejimi dahil alt bölgesel sistemiyle ve sayısal sınırlamalarla askeri kuvvetler arasında denge, şeffaflık ve öngörülebilirlik sağlayan hukuki bağlayıcı nitelikteki AKKA’nın temellerine ve esas ilkelerine duyulan ihtiyaç devam etmektedir. Önümüzdeki süreçte Avrupa güvenlik mimarisinde ihtiyaç duyulabilecek güncelleme, ancak bu temeller üzerine inşa edilebilecektir. Bu itibarla konuya ilişkin temaslarımızı ilgili tüm taraflarla sürdüreceğiz. İçinden geçmekte olduğumuz olağanüstü dönemde, silahların kontrolü, silahsızlanma ve yayılmanın önlenmesi düzenlemelerinin tam olarak uygulanmasına geri dönülmesi, uluslararası güvenlik bakımından her zamankinden daha da büyük önem taşımaktadır.
Rusya’nın bu kararı ne anlama geliyor
Rusya, Avrupa Konvansiyonel Kuvvetler Antlaşması’ndan (AKKA) 7 Kasım 2023 tarihinde resmen çekildi.
Bu, Soğuk Savaş’ın sona ermesinden sonra imzalanan ve Avrupa’daki silahlanma yarışını sınırlamak amacıyla oluşturulan en önemli anlaşmalardan birinden Rusya’nın çekilmesi anlamına geliyor.
Rusya, AKKA’dan çekilme kararını 2023 yılının Haziran ayında açıklamıştı. Kararın gerekçesi olarak, ABD ve NATO’nun anlaşmayı ihlal etmesi gösterilmişti. Rusya, ABD’nin Avrupa’ya yeni silahlar konuşlandırmasını ve NATO’nun genişlemesini anlaşmanın ihlali olarak değerlendiriyordu.
AKKA’dan Rusya’nın çekilmesi, Avrupa’daki güvenlik ortamını olumsuz etkileyebilecek bir gelişme olarak değerlendiriliyor. Anlaşmanın yürürlükten kalkması, Rusya’nın Avrupa’da askeri gücünü artırmasına olanak tanıyacak. Bu da, NATO ile Rusya arasında yeni bir silahlanma yarışına yol açabilir.
25 ülke lideri imzalamıştı
AKKA, 1990 yılında Soğuk Savaş’ın sona ermesinin ardından, Avrupa’da konvansiyonel silahlanma yarışını sınırlamak amacıyla imzalanan bir anlaşmadır. Anlaşma, Avrupa’da konuşlandırılacak tank, zırhlı araç, topçu ve hava savunma sistemleri gibi konvansiyonel silahların miktarını sınırlar. Anlaşmaya 25 ülke taraftır.
Rusya’nın AKKA’dan çekilmesi, anlaşmanın işleyişini tamamen durduracak. Anlaşmanın yerine geçecek yeni bir anlaşmanın imzalanabilmesi için Rusya ve NATO arasında yeni görüşmeler yapılması gerekecek. Ancak, Rusya ve NATO arasındaki mevcut gerilimler nedeniyle bu görüşmelerin başarılı olması zor görünüyor.
AKKA’dan Rusya’nın çekilmesi, Avrupa’da güvenlik ortamının daha da gerginleşmesine neden olabilir. Bu da, Avrupa’da yeni bir silahlanma yarışına ve hatta bir çatışmaya yol açabilir.